Phonsavan 03 -05jul

De voorbereidingen...

Een van de dingen die ik de vorige keer in Laos had overgeslagen, maar nog graag wilde zien: Phonsavan! Met de bus weer door de prachtige bergen van Vang Vieng naar Phonsavan met zwaaiende kinderen langs de weg, mooie natuur en indrukwekkende afdalingen. Phonsavan is een redelijk saaie stad, maar daar komt ook niemand voor; mensen komen hier voor de Plain of Jars en de bomkraters van de Vietnamoorlog... Eenmaal aangekomen ben ik met nog twee anderen uit de bus een gasthuis gaan zoeken (en een goede gevonden; Kong Keo) en vervolgens op pad voor nog meer medereizigers voor de tour. Voor 3 man zou het 15 dollar per persoon zijn, maar toen we nog 3 man gevonden hadden was het 7,5 dollar pp... De eerste avond met Kaj naar de plaatselijke nachtclub (wat meer een drinkhut bleek te zijn) en de volgende dag gingen we op pad: Dan uit Engeland, Kaj uit Zweden, Alain uit de V.S., een kerel uit Canada (naam vergeten!) en Maurice en Leun uit het mooie Nederland...

De Indo-China oorlog

De naam is bij ons beter bekend als de Vietnamoorlog, maar hier noemt men het de indo-china oorlog. Dit omdat de betrokken landen (Vietnam, Laos, en Cambodja) ooit allemaal in handen waren van de Fransen en zij noemde deze colonie Indo- China...
De betrokkenheid van Laos was vooral doordat veel Noord- Vietnamezen (waar de Amerikanen tegen vochten) Laos in vluchten. De Amerikanen recruteerden de Hmong, een volk in het noorden van Laos (van origine van Mongoolse afkomst) om tegen de Vietnamezen te vechten. Ook bombardeerden de Amerikanen een groot gebied in Noord Laos en niet zo'n beetje ook: Tussen 1964 en 1973 hebben de Amerikanen meer dan 580 duizend vluchten uitgevoerd boven Laos en in totaal 2 miljoen ton aan bommen gedropt. Met vooral clusterbommen (grote bommen die openen en een regen van kleine bommen neergooien), maar ook met napalm en Agent Orange, een chemische stof, dodelijk voor alles en iedereen die het binnenkrijgt. En dat terwijl de Amerikanen wisten wat een smerig goedje het was.

Kraters

Overal zijn ze te zien: De kraters van de bommen die wel ontploft zijn, en sommige van die kraters zijn erg indrukwekkend... We zijn gestopt op een heuvel waar veel kraters bewaard zijn (als soort van monument), maar ook her en der zijn ze te zien, soms gebruikt als visvijver, soms als wasplaats voor de waterbuffels, maar meestal gewoon vermeden vanwege ontploffingsgevaar (op plaatsen wat nog niet veilig is bevonden).
De reden dat je een gids nodig hebt in en rond Ponsavan is ook niet dat je de weg niet kunt vinden, of dat de informatie nu zo belangrijk is; de reden is dat het gewoon te gevaarlijk is om in je eentje rond te banjeren, vanwege het gevaar van de bommen... We zijn hierna ook nog naar een Hmong dorpje gegaan waar te zien is wat mensen allemaal met de bommen doen en naar een grote waterval om wat af te koelen. Vervolgens naar de hoofdattraktie van de streek:

The plain of Jars

Een groot uitgestrekt gebied waar her en der grote groepen vazen te zien zijn, dat is eigenlijk een goede omschrijving van The plain of Jars, oftewel het veld met vazen... Op het eerste gezicht niet erg indrukwekkend, maar als je wat meer weet van deze vazen is het zeker een vreemde plek om te zijn; niemand weet namelijk wie deze vazen hier geplaatst heeft, er is wel een plek gevonden waar de vazen gemaakt zijn, maar ze zijn niet zichtbaar getransporteerd..! Wel is bekend dat de oudste vaas uit ongeveer 500 v.c. stamt, maar weer niet wat de reden van de vazen is.
Opmerkelijk, omdat zowat alle oude vondsten wel herleid kunnen worden naar een volk, maar deze vazen dus niet. Er zijn 3 sites waar grote groepen van vazen te zien zijn, daarvan hebben we alleen site 1 bezocht (er was ons al verteld dat de rest meer van hetzelfde zou zijn). Er liggen hier ongeveer 250 vazen waarvan de zwaarste zes ton weegt. Ook bij deze site is een grot waar in de oudheid waarschijnlijk mensen gecremeerd werden, met in het dak een aantal gaten voor de rookafvoer...

De rijstvelden

We zijn even gestopt bij een aantal rijstvelden, en ook al zie je die hier wel meer, het was nu extra interessant vanwege de uitleg van de gids. Zo heeft elk rijstveld zijn irrigatie- systeem (de velden liggen op verschillende hoogte, zodat het overvloed aan water naar de volgende velden stroomt). Op de overgang van de velden worden korven geplaatst waar alle dieren (krabben, visjes en zelfs garnalen) die met het stromende water worden meegevoerd in worden gevangen (en deze worden natuurlijk opgegeten).
In erg vruchtbare gebieden (vooral bij rivieren, waar de oogst niet afhankelijk is van de regentijd) kan rijst 3 maal per jaar worden gepland en geoogst. De rijst moet eerst kiemen in een bak met modder en vervolgens worden de kleine plantjes in de velden gezet. Na ongeveer 3 maanden kan dan worden geoogst. Opvallend is ook de lange schoolvakantie van de kinderen in noord Laos van juni t/m november; dit heeft te maken met de rijstplantages, waar de kinderen simpelweg nodig zijn op het land!

Pet

De rondleiding werd gedaan door Pet, een man van de streek, en hij sprak erg goed Engels... Naast de sites die we bezocht hebben, vertelde hij vooral ook veel over dingen uit Laos, tradities en geschiedenis en ook over de Vietnam oorlog. Zo vertelde hij over hoe mannen en vrouwen elkaar ontmoeten in noord- Laos: Pet is zelf Hmong, net als de meesten in noord Laos, en daar hebben ze heel oude gebruiken, die nog steeds worden nageleefd: Eenmaal per jaar gaan alle jonge mannen uit een dorp naar een afgesproken plek en ontmoeten daar alle jonge vrouwen van een ander dorp (om een goede mix te krijgen met alle dorpen, goed voor de verstandhoudingen). Hier word dan met een bal over en weer gegooid, tussen man en vrouw net zolang tot beiden tevreden zijn over de keuze, en dan moeten ze allebei zingen (?). Als dat ook beiden goed bevalt, ontmoeten ze elkaar de volgende avond bij het huis van de ouders van de vrouw, en 'ontvoerd' de man de vrouw mee naar zijn huis. Het hele balritueel duurt meestal 2 weken (!?). Een mooie traditie vonden wij allemaal, ook al lijkt het wel wat omslachtig...

Maar het meest indrukwekkende verhaal wat hij vertelde was dat van zijn jeugd: Hij was 2 jaar oud toen de Amerikanen met de bombardementen begonnen in Laos, en ze moesten onderduiken voor de bommen in een grot (nadat een bom hun huis platgooide en de familie in tweeen splitste). Maar liefst voor 6 jaar lang!! En dat terwijl het Hmong zijn, degenen die de Amerikanen hielpen...!!! Ook zijn 7 van de 10 gezinnen uit de grot omgekomen door vergiftiging (van de Agent Orange, neergegooid door de Amerikanen!). Kortom, een gruwelijk verhaal, en Pet heeft er nog steeds nachtmerries van, en durft ook geen grotten meer in. Na zijn hele verhaal, heeft de Amerikaan van de groep, Alain, zelfs zijn excuses aangeboden van wat zijn regering hier heeft aangericht (ook al kan hij er natuurlijk niet direkt iets aan doen)...

De laatste avond zijn we nog met de hele club gaan Chinezen en dat was de afsluiter van twee leuke en interessante dagen in Ponsavan. Samen met Dan nam ik de volgende dag de bus naar Vientiane, om van daaruit weer richting Thailand te gaan...