UNESCO
Spaans leren en Engelse les geven, dat waren de 2 hoofddoelen om naar Sucre in Bolivia te komen. De stad ligt op 2800 meter hoogte en dat is soms wel te merken (minder zuurstof na een paar traptreden). Ik kwam laat in de avond aan en heb eerst een hostel gezocht en na een gigantische kip-maaltijd en een pilsje ben ik gaan pitten. De volgende ochtend had ik namelijk een afspraakje.
Met Consuelo, de administratrice van Fox Academy, de school waar het allemaal zou gaan gebeuren. Sucre is opgenomen in de lijst van de UNESCO voor beschermde steden, dat wil zeggen dat de stad geld krijgt van dit onderdeel van de VN, bestemd voor opknappen en onderhouden van de historische gebouwen. Het geeft wel een vreemd contrast; bedelaars (vaak kinderen), die tijdens regen schuilen in de portieken van de meest prachtige panden...
|
Mijn kamer
Ik ging naar het huis van het gastgezin, waar de familie me al mijn kamer lieten zien, de keuken, de gezamelijke ruimte, de douche, etc. Ik logeer bij de zus van Consuelo, Lumen, met haar man Jorge en met hun dochter Viviana. Er wonen hier soms nog meer mensen, maar op het moment alleen hun broer, Carlos, dus verder geen andere Gringos...
De nicht Christiana, met haar zoon Luis waren ook over de vloer en ook Martha, die in het huis werkt. En de belangrijkste ga ik niet vergeten: Dino, het hondje van Viviana; een erg blij geval, En als Dino schooit dan blaft hij niet maar springt hij in de lucht, wat dat ook mag betekenen. Erg grappig, maar vaak kwam van studeren zo niets terecht. Consuela kwam ook naar de familie en ik werd uitgenodigd voor de lunch (rijst-aardappel-vleessoep met mais en bruine bonen). Ik werd ook meteen al uitgenodigd voor het kerstmaal en met regelmaat wordt je hier voor andere maaltijden uitgenodigd. Zo kom je aan op school en er is geen Spaanse les, maar de leraressen (Jimena en Delia) hebben gekookt voor de leerlingen. Dan heb je dus lunch i.p.v. les...
Het huis waar ik logeerde was ongeveer 15 minuten lopen van de stad. En ook al is de taxi erg goedkoop (3,5 Boliviano, 35 eurocent overal binnen de stad!), lopen is hier geen straf, de stad is erg mooi. En dezelfde middag ging ik al voor het eerst Engelse les geven, samen met Rocio, een Boliviaanse. En mijn toegevoegde waarde was het uitspreken van de woorden, want de leraren hebben zelf al een flink accent, dus de leerlingen nemen dat over.
|
Kerst
Ik was uitgenodigd door de familie waar ik bleef om met hun de kerstmaal te downloaden, en aangezien ze een dochtertje van 6 hebben, vieren ze de kerst in de middag. Het was Picana, een traditioneel kerstgerecht in Sucre: soep met daarin aardappels, vlees en groenten en daarbij hoort een maiskolf. Ik had als kado een groot kerstbrood gegeven, dus dat stond ook op de tafel... Het kerstmenu was met de familie en met nog een familie uit La Paz die er logeerde. Met traditionele kerstmuziek. Tweede kerstdag zijn Linda (een Engelse), Shane (een Ier) en ik op stap geweest, effe de kerst gevierd! Verder heb ik vooral veel Spaans geleerd, die dagen, want Shane, mijn collega- student was al een stuk verder dan ik, dus ik heb in het begin flink geleerd om hem in te halen.
|
Oud en nieuw
Het oud en nieuw was als vanouds: Van dik hout zaagt men planken! De hele avond en nacht op stap, samen met Shane. Het feest is hier op straat, en wel op het centrale plein. Het is stampvol en iedereen gooit met confetti en eet druiven (lokale traditie, geluk voor het nieuwe jaar). Ook komen mensen op je af om je hand te schudden (en je te zoenen) en confetti op je hoofd te leggen (het barst hier van de bijgeloven).
Om twaalf uur is al het vuurwerk waarschijnlijk al op, dus niemand wist wanneer het nu 00.00u was. De torenklok op het plein deed het wel, maar niemand kijkt er naar. Rond een uur of 1 was het tijd om de kroeg in te duiken (het plein was al bijna leeg, op de honderden champagne, Cider en bierflessen na), naar Locots, een bar om de hoek... Om 7 uur in de ochtend zag ik mijn bed weer, na een nacht van Salsa dansen (iedereen is hier gek op de salsa) en bier drinken. Om de Salsa kun je niet heen, je wordt door een leuke senorita uitgenodigd (en ik ken natuurlijk het spaane woord voor NEE nog niet) voor een dans en je komt niet meer van de vloer af...
Ik heb vooral veel met Kattya gedanst, een Sucreaanse (?) en we konden het goed met elkaar vinden. Goed genoeg om vaker af te spreken en we hebben elkaar daarna nog vaak gezien, erg goed voor mijn Spaans en ook erg leuk om de stad van de kant te zien van iemand die er woont. Zo kwamen we o.a. veel in lokale restaurantjes, buiten de stad...
Nieuwjaarsdag was er een van bijkomen van de vorige nacht (dus dat is hier allemaal hetzelfde) en we werden door mijn familie, waar Shane inmiddels ook was komen wonen, uitgenodigd voor een heerlijke traditionele Boliviaanse Almuerzo de Ano Nuevo (nieuwjaarslunch). Met varkensvlees, een maiskolf, zoete aardappels en groenten, erg lekker!
|
Shanes verjaardag
Shane was jarig op 9 januari, en als kado had ik die dag gekookt. In het huis waar we verbleven konden we namelijk gebruik maken van keuken en huiskamer en we hadden ook de gastfamilie uitgenodigd.
Kattya kwam ook de hele dag en ze bracht haar vriendin Stefanie mee. Het werd een heerlijke avond met een lekkere maaltijd (volgens alle negen eters) bestaande uit echte Hollandse stamppot en draadjesvlees, de eerste keer dat de dochter van de familie (Viviana) een buitenlandse maaltijd had gegeten... Het was een avond van eten, drinken en veel dansen (alweer die salsa) en zingen... Laat in de avond gingen Stephanie, Kattya, Shane en ik nog op stap en de Spaanse les de volgende dag waren we niet erg wakker, kun je wel zeggen...
|
Engelse les
Woordspelletjes (zoals lichaamsdelen herkennen, galgje en kleuren raden ) en verder vooral veel voorlezen uit de tekstboeken en uitspraak corrigeren... Dat was grof gezegd mijn inbreng in de Engelse les. En ik had er erg veel plezier in! De laatste week dat ik lesgaf, had de lokale lerares een leerling die privelessen nodig had, en die week heb ik alleen lesgegeven.
Soms wat lastig, omdat de leerlingen net genoeg genoeg Engels kenden om veel vragen te stellen, maar niet genoeg om dat in het Engels te doen... Maar we kwamen er elke dag weer uit, soms met handen, voeten en woordenboek... Een groep leerlingen van tussen de 12 en de 26 en we hebben erg veel gelachen.
De laatste les was erg leuk: Ik kwam op school aan en ik dacht al dat ze (de 8 kinderen en de Boliviaanse lerares) iets aan het plannen waren. Ik loop het lokaal in, hebben ze chips en snoep gekocht en een paar flessen fris. We hebben de hele middag geen les gedaan, alleen maar muziek gedraaid (een leerling had haar radio en cd´s meegnomen), gedanst en woordspelletjes gedaan. Ze hadden ook een kado voor me gekocht en een kaart van Sucre, door alle 9 getekend.
|
Spaans
Huiswerk in het park is leuk maar ook erg afleidend, aangezien er twee bronzen leeuwen in het park staan, waar kinderen graag op klimmen. Leeuw in het spaans is Leon, en elke keer als een kind enthousiast word en op de leeuwen wil klimmen, roept deze: Leon! En elke keer keek ik weer op...
Onze lerares was Delia, ze sprak erg goed Engels (wat wel belangrijk is als je elkaar goed wil begrijpen) en we deden veel dingen samen. Zo heeft ze ons uitgenodigd voor een etentje bij haar thuis, met haar man en dochtertje, omdat het Shane zijn laatste les was. Ze woont in een heel oud en klein huisje in de buitenwijken van Sucre. Het tegenovergestelde van luxe, wat voor ons niets uitmaakte, natuurlijk, maar toch bleef ze zich verontschuldigen voor de manier waarop ze woonden. Zo zie je wel dat het geld wat je betaald voor de Spaanse lessen meteen goed besteed is... En elke ochtend nam ik een Saltena (soort van stuk hartige taart) mee voor de juf (slijmbal!)...
De laatste 2 weken heb ik Zulma als lerares gehad. En dat waren meteen prive- lessen, aangezien Shane en ik dachten dat we daar meer van zouden opsteken. En daar kregen we gelijk in, de laatste 2 weken ging het erg hard... Toen ik uit Sucre vertrok kon ik al echt hele gesprekken voeren, en daar stond ik erg van te kijken, na 5 weken les.
|
De toerist
En heb ik dan helemaal niet de toerist uitgehangen? Jawel, Sucre heeft een hoop te bezichtigen, en (soms samen met Shane) heb ik dat ook gedaan...
Sucre staat toeristisch gezien bekend om 2 dingen: Het is een prachtige stad onder bescherming van de Unesco (dat de stad ook mooi blijft!), en daarnaast staat de stad bekend om de Dinosaurus- voetafdrukken die er een 40 jaar geleden dichtbij gevonden zijn (bij de plaats Cal Orcko (wat in de lokale taal (Quechua); krijtstenen berg betekend). Een grote betonfabriek, genaamd Fancesa Heeft een grote steenwinning fabriek ten noorden van de stad en daar zijn vele versteende voetafdrukken gevonden. Je krijgt een rondleiding van een gids, en zij verteld welke voetafdrukken van welke dinos (o.a. de brontosaurus en T-rex) er gevonden zijn en hoe het komt dat deze afdrukken bewaard zijn gebleven en hoe de grond door de jaren omhoog is gekomen en nu eigenlijk meer een muur is. En vervolgens ga je op pad om ze te zien, met begeleiding van een gids, want de fabriek gebruikt springstof om het gesteente los te maken en ze willen geen loslopende toeristen... Het dynamiet zorgt overigens wel voor een aftakeling van de afdrukken... Je ziet ook een afdruk van een krokodillenpoot en van een versteende vis...
Een paar kilometer ten zuiden van de stad staat een prachtig kasteel, Castillo La Glorieta. Shane en ik namen een taxi en gingen op pad. De omgeving en het kasteel waren indrukwekkend, en ook al mochten we er niet in door werkzaamheden, dat hebben we natuurlijk toch even gedaan, en van binnen was het al zeker zo mooi. Prachtig afgewerkt in een Arabische stijl, met glas in lood ramen en statige trappen. Erg mooi, de euro voor de taxi meer dan waard (...).
De casa de la libertad is een museum in het centrum van de stad en het meest interessante aan dit museum (naast het gebouw zelf) is het document van onafhankelijkheid, wat hier in 1825 getekend is. Daarnaast zijn vele portretten van belangrijke mensen te zien (o.a. Simon Bolivar, de vrijheidsstrijder en Generaal Antonio Jose de Sucre, de oprichter van de stad). Ook te zien is de voormalige parlementskamer, die nu opgeknapt word...
Vanaf meerder plaatsen kun je de prachtige stad van een hoogte overzien. Vanaf een grote afstand, vanaf restaurant Mirador, maar ook van binnenin de stad, vanuit de toren van Convento De San Felipe Neriz. Inderdaad een prachtig uitzicht...
|
Veel zwervers en wezen
Je ziet in Sucre ook veel zwervers, vooral zwerfkinderen. En dat is erg triest om te zien. Ze worden door hun ouders naar voren geduwd en ze moeten bedelen. Maar ze zijn erg verlegen, en staan soms maar zenuwachtig rond te kijken. Je hebt zin om je hele portemonnee te geven, maar geld geven werkt alleen maar averechts. Ook de hulporganisaties geven aan dat je niet moet geven, zeker niet aan kinderen, want hoe meer mensen geven, des te meer bedelaars er komen. Je kunt beter geld geven aan een hulporganisatie die ter plaatse de kinderen helpt. Zo zijn er weeshuizen, scholen (zoals degene waar ik les gaf) en andere organisaties die de kinderen helpen en naar school laten gaan. Mocht je het gevoel hebben iets te doen klik dan in het linkse menu op 'Goede doelen'.
Vaak komen straatkinderen ook het restaurant binnen en vragen of je je eten nog wilt. Natuurlijk niet, en onder tafel eten ze je hele bord leeg. De zwervers leven en wonen op straat en doen hun behoeften in de rioolputten en hebben geen douche...
Ik ging naar de bioscoop en trof daar Onya, een Ierse waar we al een paar keer mee waren gaan stappen. Zij werkt al maanden in een weeshuis en had een paar meiden meegenomen naar de film. De kleinste (3) heeft geen ouders meer en de oudste (8) zit voor de rest van haar leven in een rolstoel en is daardoor in het weeshuis terecht gekomen. 2 Echte schatten en als je hun korte levensloop hoort krijg je wel eevn een brok in je keel...
|
Opmerkelijk:
- We kwamen in een restaurant en ik zag op het menu bitterballen en kroketten staan. Even later zag ik ook Bossche bollen aangeprijst! Ik denk, moet niet gekker worden. Nadat ik de Brabantse tekst in de wc zag, ben ik even gaan navragen: De eigenaar kwam uit de buurt van Den Bosch! Het is echt een kleine werelt... 2 populaire restaurants hier worden gerund door Nederlanders. Joy-ride (Bossche bollen) en Locots.
- De mensen houden van muziek en van feest. Vooral tijdens kerst en oud en nieuw lopen er veel bandjes over straat en wordt vuurwerk al met de kerst afgestoken. Ik zag op kerstavond zelfs een man kerst vieren met een fluitje. In zijn eentje liep hij zo door de straten van de stad, af en toe fluitend. Dino vond het maar niks, al dat lawaai...
- Het eten is hier vet en veel, vooral veel vlees. De lokale restaurants hebben niet veel afwisseling, dus veel mensen gaan dan naar de restaurants voor westerlingen. Dat is duurder en minder leuk (je kunt niet je Spaans oefenen). We hadden al snel twee goede Chinese restaurants gevonden, lekker weer Chinees, en eentje was zelfs een afhaalChinees (sambal bij?). De eigenaresse kwam recht uit Hong Kong en sprak maar een paar woordjes Spaans. Dit leverde elke keer weer leuke momenten op, aangezien niemand haar kon verstaan... Ciao is hier de gebruikelijke afscheidsgroet, maar zij zei het elke keer op zijn Chinees: Tsao!
- De meeste mensen in Bolivia trouwen voor de gemeente en (soms jaren later) als ze geld hebben trouwen ze voor de kerk en kunnen ze een feest geven.
- Een begraafplaats in Sucre lijkt wel een woonwijk: Grote gebouwen met (familie)graven van de rijken en flatgebouwen met daarin de kisten van de gewone burgers. Alles prachtig groen en netjes bijgehouden: een vreemde plek om rond te lopen...
- In restaurants, barren en op straat kom je de meest interessante mensen tegen. Op een avond gingen we naar een of ander louche karaoke/ nachtclub/ cafe- achtig tentje en binnen een half uur stonden we met de vrouwen van een aantal mannen te dansen en stonden we te karaokeen. Een van die mannen was zo zat, dat hij achterover over de tafel viel (vol met drank) maar gelukkig niet zijn nek brak...
- Het leven en de muziek speelt zich af op straat. Met regelmaat zie je bandjes (en soms losse muzikanten) over straat lopen en ze maken de meest mooie muziek. Voor mij het hoogtepunt in Sucre waren de 2 bruiloften die ik deels (op straat) heb gezien met een mexicaanse band (inclusief keurrijke pakjes en sombreros). Prachtige muziek en ik was beide keren later weg dan het bruidspaar...
- Op een dag loop ik terug naar huis, zie ik een optocht met allemaal kleine versierde karretjes met geld en poppen en een hoop muziek. Een optocht voor Niño Jesus de Praga (kindje Jesus uit Praag) en ik werd uitgenodigd om mee feest te vieren. We kregen bij mensen thuis te drinken en vervolgens moest iedereen dansen voor kindje Jesus (oftewel een groot podium ingericht voor Hem). Ik ontkwam er ook niet aan en nadat mensen mijn hoofd hadden volgegooid met confetti liet ik mij van mijn beste kant zien...
- Alles is hier erg goedkoop. 4 Euro voor een uur priveles Spaans (in Nederland misschien 40 Euro?), een hamburger met friet voor 10 Eurocent (echt waar!) en een ticket voor de film 1 euro...
- De mensen rijden hier als gekken. Soms moet je echt rennen voor je leven. In zo´n situatie zie je dus ook ongelukken live gebeuren. Je ziet twee autos achter elkaar rijden en de voorste remt en de achterste niet, en je denkt: Dat haalt hij nooit... En je hebt gelijk, een flinke knal en een hoop schade. Maar na een paar fikse woorden (die ik niet kan verstaan) rijden ze gewoon weer verder...
- Evo Morales, een 46-jarige voormalige llamaherder en cocaboer, werd op 23 januari de eerste inheemse president van Zuid-Amerika aller tijden. Ik zat toevallig in een restaurant met wat mensen te praten over een uitzending over hem (live) en wie hij was. Hij kreeg door alle Latijns Amerikaanse landen kadoos aangeboden en stond flink te preken. De volgende dag was hij in Sucre en de stad stond op zijn kop. Met een parade van de oude stadswacht (Los Amarillos). En we zagen hem van dichtbij langs lopen. Zo ben je ineens erg dicht bij het (wereld)nieuws...
- De laatste week heb ik een hotelkamer genomen. Dino was een erg lief beest, maar hij blafte de hele nacht, soms. En aangezien ik zijn grote vriend was (ik gaf hem regelmatig wat koekjes) zat hij steeds recht voor mijn deur te blaffen...
En toen kwam het afscheid. Shane was al weg, dus alleen nog Kattya, mijn lerares en wat andere mensen om afscheid van te nemen. En na de vele tranen (...) nam ik de bus, op weg naar de hoogste stad ter wereld...
|
|